Kanun Detayı

Anasayfa / İçtihat / Yargıtay Karar No : 26662 - Karar Yıl 2015 / Esas No : 12712 - Esas Yıl 2014





MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİDAVA :Taraflar arasındaki, maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 15.09.2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek ... tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I A) Davacı İsteminin Özeti:Davacı işveren vekili, davacı şirketin yurt içinde ve yurt dışında makine sanayide faaliyet gösteren ve halen Türkiye'de ürettiği tam otomatik shrink makinesinin faydalı model haklarına sahip olduğunu, “tam otomatik shrink makinesi ve değişik makinelerin üreticisi olan şirketin, bu makine için başlangıçta arge giderleri de dahil 500.000/600.000 TL projelendirildikten sonra ise her bir makinenin üretimi için 35.000 Euro'yu aşan maliyet giderlerini yapmış ve yapmakta olduğunu, söz konusu ambalaj makinesinin ticari olarak kar elde edebilmek amacıyla öncelikle şirket tarafından fuarlarda tanıtıldığ??nı sonrasında ise bir kısım kamu ihalelerine teklif verildiğini ve satışa sunulduğunu, davalıların davacı şirket çalışanı iken kendi görev ve sorumluluklarını ve aynı zamanda makinelerin proje ve çizimlerini ve bilgi ve kayıtlarını şirketin izni olmadan kopyalandıklarını ve meslek sırlarının ortaya çıkmasına neden olduklarını, şirketin bu nedenle zarara uğratıldığını belirterek, maddi manevi zararın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.B) Davalı Cevabının Özeti:Davalı işçiler vekilleri, davacı firmanın iddia ettiği gibi söz konusu makinenin faydalı model hakkına sahip olmadığını, yetersiz maaş ve bazı sorunlardan dolayı istifa ettiklerini ve hizmet akdi son bulduktan sonra başka firmaya gittiklerini, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:Mahkemece yapılan yargılama sonunda, tam otomatik shrink makinesi olarak adlandırılan bu makinenin davacının iddia ettiği gibi yeni bir makine olmayıp bu işle ilgilenen tüm ustalar mühendisler, teknikerler ve bu işi yürüten firmalar tarafından bilinen bir makine olduğu, fuarlarda sergilendiği, davacı işveren hakkında açılan davada ... Fikri ve Sinai haklar Mahkemesince söz konusu makinenin faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar verildiği, aksine... nolu tam otomatik ... makinesinin ise ayrı bir yeni bir makine olduğu ve iki makine arasında iltibas olmadığı ve bu ikinci makinenin yeni bir makine olduğu Fikri ve Sinai haklar Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyası kapsamından anlaşıldığı, davalılar hakkında davacı işveren tarafından yapılan suç duyurusu sonrası açılan ceza davasında davalıların beraat ettikleri ve faydalı model hakkının ihlal edilmediğinin belirtildiği, davacı söz konusu makineler konusunda faydalı model hakkına sahip değildir. Davacı ile davalılar arasında hizmet sözleşmesi devam ederken başka bir firmaya geçip önceki işyerinin sırlarının ifşa edilmesi ya da şirketin zarara uğratılmasının söz konusu olmadığı, davalıların buluşlarını yaptıkları ve daha sonradan geliştirdikleri diğer shrink makinelerini yeni firmalarda kullanmasında hukuka aykırı ve davacıyı zarara uğratacak herhangi bir durum görülmediği, ... adına ... nezdinde ... nolu tam otomatik shirng makinesinin faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar verilmiş olması, ... nolu tam otomatik shring ambalaj makinesinin tam otomatik shirng makinesinden farklı bir makine olması hususları dikkate alındığında, her ne kadar mahkememizce 29/08/2012 tarihli bilirkişi heyet raporunda davacı şirket ile davalıların geçtikleri ... söz konusu makinelerin satışında yıl bazındaki oranlarda farklılık olduğu ve davalıların geçtikleri şirkette daha çok makine satıldığı, davalıların ayrıldıkları ilk şirketi zarara uğratıkları iddia olunmuşsa da bilirkişi heyet raporuna itibar edilmediği, davalıların davacıyı zarara uğratacak şekilde eylemleri olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. D) Temyiz:Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. E) Gerekçe: Öncelikle belirtmek gerekir ki, Faydalı model, ...'de ve ... yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine verilen, patent niteliğinde koruma sağlayan bir sistemdir. Faydalı model koruması, patentle aynı haklara sahiptir, tüm yasal hakları, yaptırımları, uygulanması, hazırlanması ve buluş sahibine verdiği haklar patentle aynıdır fakat yalnızca ...’ de geçerlidir. Faydalı modelin koruma süresi 10 Yıldır ve bu süre boyunca koruma sağlar. 10 Yıl sonra buluş sahibinin hakları sona erer ve yenilenemez. Bir buluşun faydalı ile korunabilmesi için elle tutulur, gözle görülür olması gereklidir. Faydalı model ve tasarımları uygulamada birbirinden ayırt etmek oldukça güçtür.Teknik buluşlara, patente oranla daha ucuz, daha hızlı ve basit bir tescil prosedürü ve daha düşük bir koruma şartı öngörülerek koruma sağlanmaktadır. Faydalı modeller, sahibine patent tipi bir koruma sağlar. Faydalı model hakkı inhisarı nitelikte yetkiler verir. Bu bağlamda hak sahibi buluş konusu ürünün üretimini, kullanımını, satış için teklifini, satışını ve ithalini önleyebilir. Benzer şekilde buluş konusu usulün kullanımını ve bu usulün doğrudan kullanılmasıyla üretilen ürünlerin satışını, satış için teklifte bulunulmasını ve ithalini engelleyebilir. Ancak ticari amaç taşımayan ve özel amaçlı fiiller, deneme amaçlı fiiller korumanın dışında kalır. Faydalı model koruması hakkında 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanacaktır. Yargılama sırasında yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK.’nun 427. Maddesi uyarınca “Hizmet buluşları üzerinde işçinin ve işverenin hakları, bunların kazanılması ile diğer sınaî ve fikrî mülkiyet hakları konusunda özel kanun hükümleri uygulanır. Diğer taraftan 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri ve 6098 sayılı TBK.’nun 396. Maddesi uyarınca “İşçi, yüklendiği işi özenle yapmak ve işverenin haklı menfaatinin korunmasında sadakatle davranmak zorundadır. İşçi, hizmet ilişkisi devam ettiği sürece, sadakat borcuna aykırı olarak bir ücret karşılığında üçüncü kişiye hizmette bulunamaz ve özellikle kendi işvereni ile rekabete girişemez. İşçi, iş gördüğü sırada öğrendiği, özellikle üretim ve iş sırları gibi bilgileri, hizmet ilişkisinin devamı süresince kendi yararına kullanamaz veya başkalarına açıklayamaz. İşverenin haklı menfaatinin korunması için gerekli olduğu ölçüde işçi, hizmet ilişkisinin sona ermesinden sonra da sır saklamakla yükümlüdür. İşçinin, iş akti devam ederken ve iş aktinin hitamında işverenin bilgi ve belgelerini izinsiz olarak kopyalaması, işverenin müşteri ve bağlantılarını kullanarak kendisine ya da üçüncü bir şahsa menfaat kazandırmak istemesi gibi davranışları sadakat borcunun ihlali niteliğindedir. Dosya içeriğine göre davalılar davacı işverene ait işyerinde çalışırken, davalıların buluşu da olsa shrink makinesi'ni faydalı model olarak tescili için başvurmuş, bu konuda belge almış, ancak davalıların ayrılmasından sonra yeni işe girdikleri dava dışı şirketin hükümsüzlüğünün iptali için dava açması üzerine, faydalı model belgesi iptal edilmiştir. Bu aşamada davacı şirketin şikayeti üzerine yapılan soruşturmada davalıların yeni işe girdikleri şirketteki bilgisayar kaydında bu makine modeli yanında halen davacı şirketin logosunun da bulunduğu tespit edilmiş ve davalılar hakkında Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi ve belgeleri açıklamak suçundan kamu davası açılmış ve yapılan yargılama sonunda “şirketin tam otomatik shring makinesinin daha önce katılanın işyerinde çalışmaları nedeni ile elde ettikleri makine projelerinin daha sonra çalıştıkları Hasan Makine firmasına taşıdıkları ve ifşa ettiklerinden bahisle kamu davası açılsa da, Fikri Sinai Haklar Mahkemesinin 2009/166 esas sayılı dosyasında ... firmasının ileri sürdüğü ... nezdinde tescilli faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne ve ticaret sicilinden terkikine ilişkin karar gözetildiğinde katılan firmanın iddianamede belirtilen shring makinesi faydalı model belgesine sahip olmayıp bu bağlamda ortada ifşa edilmiş ticari sır ve fenni buluş ve sinai uygulama bulunmadığı” gerekçesi ile beraatlerine karar verilmiştir. Dava dışı davalıları yeni işe girdiği şirket ise aynı makine konusunda faydalı model belgesi almış ve davacı şirketin hükümsüzlüğü için açtığı dava ise reddedilmiştir. Davacının faydalı belgesinin iptal edilmesi nedeni ile fikri sınai haklar ve ceza hukuku açısından bakıldığında karar doğru gibi görünse de iş hukuku, işçinin sadakat borcu yönünden bakıldığında karar eksik incelemeye dayanmaktadır. Zira davalı işçiler davacıya ait işyerinde çalışırken, kendi buluşları yönünden faydalı model belgesi için başvurmamışlar, işveren başvurmuş ve almıştır. Davalıların ayrılmasından sonra da gittikleri işverenin kullandıkları bilgisayarında aynı modeller ve davacı işveren logosu da tespit edilmiştir. Bu aşamada faydalı model belgesinin hükümsüzlüğünün sadakat borcu yönünden bir etkisi yoktur. Davalılar hakkında kamu davası açılmıştır. Kamu davasının fikri ve sınai haklar yönünden değerlendirilerek beraat kararı verilmesinin, sadakat borcuna aykırılığı ortadan kaldırmayacaktır. Zira ceza hakiminin beraat kararı hukuk hakimini kural olarak bağlamayacaktır. Burada faydalı model için başvuran şirketin davalılar işe girmeden önce bu makine konusunda üretim yapıp yapmadığı önem kazanmaktadır. Eğer bu şirket davalılar kendisinde işe başlamadan önce aynı makineyi kendi çizdiği model kapsamında üretiyor ise davalılar yönünden bir sadakatsizlikten söz edilemeyecektir. Ancak davalılar ayrıldıktan sonra bir üretim yapılmış ise hazırlık aşamasında da davalıların davacı şirket logosunu da muhafaza ettikleri de dikkate alınarak sadakat borcunu ihlal ettikleri kabul edilmelidir. Zira davalılar bu davranışı ile işverene zarar vermişlerdir. Ortada haksız bir eylem vardır. Bu yönde inceleme yapılmalı ve mahkeme gerekçesinin aksine olan bilirkişi raporu da bir değerlendirmeye tabi tutularak karar verilmelidir. Eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davacı yararına takdir edilen 1.100.00 TL.duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 29/09/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.