Anasayfa / İçtihat / Yargıtay Karar No : 25281 - Karar Yıl 2015 / Esas No : 21840 - Esas Yıl 2015





MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİDAVA : Davacı, işkolu tespitine itirazın iptaline karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı Vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketin 1 adet merkez 8 adet de üretim yerinden oluşan bir işletme olduğunu, mezkur 8 adet üretim yerinin, merkezden sevk ve idare edildiğini,işverenliğin merkez adresinde yönetim ve idari hizmetlerin yürütüldüğünü Davalı Bakanlık 17/08/2014 tarih ve 29091 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 2014/65 sayılı işkolu tespit kararında burada yapılan işlerin îş Kolları Yönetmeliğinin sıra numaralı ticaret, . büro, eğitim ve güzel sanatlar iş koluna girdiğini, ... adresinde kurulu bulunan fabrika işyerinde unlu gıda mamulleri üretiminin yapıldığını, ..., ...,..., ... adreslerinde kurulu bulunan 8 adet işyerinde de simit ve unlu gıda mamullerinin satışının yapıldığını, bu işlerin ise İş Kolları Yönetmeliğinin 02 sıra numaralı ... Kolu kapsamına girdiğini ifade edildiğini, merkez olarak adlandırılan işyerinin ayrı bir işyeri niteliğinde olmayıp işletmeye bağlı işyerlerinden olduğunu, tüm bu işyerlerinin işletme çatısı altında birlikte değerlendirilmesinin gerektiğini, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerinde asıl işin girdiği işkolundan sayılacağını belirterek davalı Bakanlık tarafından tesis edilen 17/08/2014 günlü Resmi Gazete de yayımlanan 2014/65 karar sayılı İş Kolu Tespit Kararının icrasının tedbiren durdurulmasına, davanın İşkolu Tespit kararını isteyen Tekgıda İş Sendikasına ihbarına, davalı Bakanlıkça müvekkil işyerinde 6356 sayılı Kanunun 5.maddesine göre yapılan inceleme sonucu alınan ve 17/08/2014 tarih ve 29091 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan müvekkil şirket merkezînin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar iş kolu ve bağlı işyerlerinin İşkolları Yönetmeliğinin 02 sıra nolu gıda sanayi işkoluna girdiği yönündeki 2014/65 sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Bakanlık İş Teftiş Kurulu Başkanlığının 28/01/2013 İNC.7210-BK-25 numaralı müfettiş ... tarafından ... Sendikasının dilekçesine istinaden iş kolu tespitine ilişkin düzenlenen inceleme raporuna göre ... ile ...’ nin birleşme yoluna gittiğini, bunun sonucunda ... nin tüzel kişiliğinin sona erdiğini, ancak birleşme nedeni ile halen faaliyette bulunan işyerinin ... ne ait olduğu ilgili sendikanın ... adresli işverenliğinin gıda üretiminin yapıldığı fabrika işyeri olduğunu, ayrıca işverenliğe bağlı anılan fabrika işyeri dışında belirtildiği üzere 8 ayrı şube işyerlerinin bulunduğunu, diğer taraftan işverenliğin üretilen gıda mamullerini farklı unvan ve adreslerde bulunan 160 işverenliğe satış faaliyetinde bulunduğu anlaşılarak bu bağlamda ...’ nin 6356 sayılı Yasa kapsamında ekli 1 sayılı cetvel ve anılan kanunun maddesine dayanılarak çıkarılan İş Kolları Yönetmeliğine ekli İşkolları listesinin ... adresindeki fabrika işyerinin 2 sıra sayısında kayıtlı Gıda Sanayi iş koluna girdiği, başka gıda mamulleri üretimi yapılan işyerinin bulunmaması nedeniyle işletme niteliğinde olmadığını, ... adresinde bulunan merkez işyerinin ve aynı unvan altında ve aynı işi yapan farklı adreslerde bulunan simit sarayı işyerlerinin 10 sırasına kayıtlı ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar işkoluna girdiğinin ve aynı kanunun 34.maddesi uyarınca işletme niteliğinde olduğunun sonuç ve kanaatine varıldığını, ... tarafından bir işyerinin hangi iş koluna girdiği hususunun ... Başkanlığı tarafından tespit edildiğini, Bakanlıkça yapılan tespitin yerinde olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, amaçta birlik ve yönetimde birlik ilkeleri yönünden incelendiğinde merkez, fabrika, ve şubelerin işletmesel bir bütün halinde olduğu, kaldı ki iş kolları yönetmeliğinin 3. maddesi gereği asıl işin baz alınması gerekmesi nedeni ile davacının iş kolunun gıda sanayi olarak kabulü gerektiği , ilgili iş kolu tespit kararının iptali gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz:Kararı davalı temyiz etmiştir. E) Gerekçe:1-Somut olayda olduğu gibi yapılan yargılama sonunda verilen karar aynı işkolunda faaliyet gösteren diğer sendikaları da ilgilendirdiğinden davaya bu sendikalarında dahil edilmesi gerekir. Davanın sadece Bakanlık aleyhine yürütülüp sonuçlandırılması hatalıdır. Mahkemece yapılacak iş, tespit kararından etkilenecek işyerlerinde örgütlenmiş veya işkolu tespit kararında işyerinin girdiği işkolu olarak gösterilen işkolunda faaliyet gösteren sendikaların ve işverenin davaya dahil edilerek göstereceği deliller ve karşı deliller toplanıp birlikte bir değerlendirme yapılmalıdır. Dairemizin istikrar kazanan görüşü de bu doğrultudadır. (Y.9.H.D.’nin 16.6.2005 tarih ve 2005/16985E., 2005/21462 K.,Y.9.H.D.’nin 9.7.1997 tarih ve1997/12370E., 1997/14286 K.,)2-İşkolu esasının uygulanabilmesi, her işyerinin girdiği işkolunun tespit edilmesine bağlıdır. İşyerinin girdiği işkolu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. Asıl iş, işyerinin teknik amacı, mal veya hizmet üretimi amacıyla yürütülen faaliyetlerdir. 6356 sayılı kanunla bir birimin bağlı yer veya bağımsız bir işyeri olarak nitelendirilmesi daha da önem kazanmıştır. Bir birim bağımsız bir işyeri olarak nitelendirildiğinde işkolu bu birim içinde yürütülen asıl işe göre belirlenirken, aynı birim bağlı yer olarak nitelendirildiğinde asıl işyerinde örgütlenmiş bir sendikanın faaliyet alanına ve toplu iş sözleşmesinin kapsamına dahil olacaktır. Bir birimin bağlı yer olarak nitelendirilmesi için işin niteliği yönünden bağlılık yeterli olmayıp, yürütümü bakımından da bağlılık gerekir. Yönetimde birlik ölçütünden anlaşılan farklı birimlerdeki mal veya hizmet üretiminin tek elden yürütülecek biçimde örgütlenmesi, bu birimlerin bağımsız bir organizasyon niteliği taşımamasıdır. Asıl iş ve yardımcı iş kavramının her bağımsız işyeri için bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir. Asıl iş yardımcı iş ayırımı bir işyerindeki işler için geçerli olup, işletme seviyesinde incelenemez, bir işletmeyi oluşturan farklı işyerleri arasında asıl iş yardımcı iş ilişkisi kurulamaz (Ekonomi, 1991:41-43; Taşkent, 2006:608; Çelik, 2010:123; Çelik, 2013:459-460; Narmanlıoğlu, 2013: 88-89; Doğan Yenisey, 2007:316; Tuncay ve Savaş, 2013:45 ; Arıcı, 2012:313; Yıldız, 2010: 138; Doğan, 2011:135; Bedük: 2012:17; Yuvalı ve Güleşçi, 2013:77. Sendikal Örgütlenmede İşkolu Esası ve İşkolunun Belirlenmesi Kübra Doğan YENİSEY, Çalışma Ve Toplum Dergisi. Sayı 39). Asıl işe yardımcı işler de aynı işverene bağlı olması koşuluyla asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacaktır. Farklı işverenlere ait yerlerin aynı işyeri kapsamında sayılması mümkün olmadığı gibi bu yerlerin girdiği işkolu da birbirinden bağımsız olarak belirlenecektir. Özellikle 6356 sayılı kanun döneminde mülga 2821 sayılı kanunun aksine ilgililer toplu iş sözleşmesi yapılmasından bağımsız olarak her zaman, sendikaya üyelik veya yetki tespiti aşamalarında işyerinin girdiği işkolunun tespitini talep edebilirler ve bu nedenle daha önce iş kolu yönündeki tespit, sonraki iş kolu tespiti için kesin ölçü teşkil etmeyecektir. Zira Kanunda yetki başvurusundan sonra yapılacak işkolu değişikliğinin sonraki dönem için geçerli olacağı açıkça ifade edilmiş olup, yetki başvurusu daha önceden bu işyerinde bir tespitin yapılmış olmasını zorunlu kıldığından bununla Kanunda yeni bir tespitin yapılabileceği de ifade edilmiş olmaktadır. Nitekim 6356 sayılı kanun döneminde çıkarılan iş kolları yönetmeliğinde yapılan değişiklikte de açıkça “yeni bir işkolu tespiti yapılıncaya kadar” ibaresi ile bu vurgulanmıştır. O halde 2821 sayılı yasa döneminde yapılan işkolu tespitinin, 6356 sayılı yasa döneminde yeni işkolu sayısına ve niteliğine göre farklı değerlendirileme olanağı bulunmaktadır. Kaldı ki tespit niteliğindeki hükümler eda niteliğinde olmadığından kesin hükümde teşkil etmez. İşyerinde yürütülen asli faaliyetin belirlenmesi teknik bir konu gibi görünse de bu faaliyet esas alınarak işyerinin hangi işkoluna girdiğinin belirlenmesi tamamen hukuki bir değerlendirmedir. İşkolu tespiti bakımından, şirket ana sözleşmesinde yer verilmekle birlikte işyerinde fiilen yapılmayan iş ve işlerin hiçbir anlam veya önemi olmayıp; işyerinde fiilen yürütülen asıl iş esas alınarak tespit yapılması yasal bir zorunluluktur. Somut olayda 17/08/2014 tarih ve 29091 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 2014/65 sayılı işkolu tespit kararında Levent- Şişli / İstanbul merkez adresinde yönetim ve idari hizmetlerin yürütüldüğü , bu nedenle yapılan işlerin İş Kolları Yönetmeliği’nin 10 sıra numaralı Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar iş kolunda, Sancaktepe / İstanbul adresinde kurulu bulunan fabrika işyerinde unlu gıda mamüllerinin üretiminin yapıldığı; Levent,Üsküdar,Pendik, Şişli, Zeytinburnu,Bolu, Yeşilköy adreslerinde kurulu bulunan 7 adet işyerinde de simit ve unlu gıda mamullerinin satışının yapıldığını, bu işlerin ise İş Kolları Yönetmeliğinin 02 sıra numaralı Gıda Sanayi Kolu kapsamına girdiği ifade edilmiştir. Bu tespite esas, ... İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerince düzenlenen raporda ise Sancaktepe / İstanbul adresinde kurulu bulunan fabrika işyerinin 02 sıra numaralı Gıda Sanayi Kolu kapsamında olduğu ; Levent- Şişli / İstanbul adresinde bulunan merkez işyerinin ve aynı unvan altında ve aynı iş yapan farklı adreslerde bulunan simit sarayı işyerinin 10 sıra numaralı Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar iş koluna girdiği kanaati açıklanmıştır. Müfettiş raporu ve tespit kararı arasındaki izah edilen çelişki giderilerek, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda yargılamaya konu Levent- Şişli /İstanbul adresinde faaliyet gösteren yönetim ve idari hizmetlerin yürütüldüğü işyerinin; itiraz konusu yapılmayan, 17/08/2014 tarih ve 29091 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 2014/65 sayılı işkolu tespit kararında yer alan diğer işyerlerine bağlı bir işyeri mi, bağımsız bir işyeri mi olduğu araştırılmaksızın hüküm kurulması hatalıdır.F) Sonuç:Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, 10.09.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.