İNCELENEN KARARINMAHKEMESİ : Trabzon 1. Asliye Hukuk MahkemesiTARİHİ : 05/04/2013NUMARASI : DAVACI : İ.. Ö.. vs.DAVALI : T.. B..DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespitİ.. Ö.. ve müşterekleri ile T.. B.. aralarındaki dava hakkında Trabzon 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nden verilen 05.04.2013 tarih ve ... sayılı hükmün Daire'nin 08.05.2014 gün ve 2013/...-2014/... sayılı ilamıyla bozulmasına karar verilmişti. Davacılar vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacılar vekili, dava konusu ... ada ... parselin kentsel dönüşüm alanında kalması nedeniyle kamulaştırıldığını açıklayarak taşınmaz üzerindeki iki katlı binanın müvekkillerine ait olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.Davalı ... Belediyesi vekili, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş, davalı Belediye vekilinin temyizi üzerine; Dairece, taşınmazın kaçak yapı niteliğinde olması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiş, davacılar vekili kararın düzeltilmesini istemiştir.Dava konusu ... ada ... parsel, 21.04.1958 tarihinde kadastro yoluyla davalı .... Belediyesi adına tespit ve tescil edilmiştir.Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur (4721 s.lı TMK 684/1 m). Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer (TMK 718 m). 22.12.1995 tarih ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı gibi eşya hukukunda, muhdesattan, bir arazi üzerinde kalıcı yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir. Muhdesat, şahsi bir hak olup (TMK 722, 724, 729 m.ler), sahibine arazi mülkiyetinden ayrı bağımsız bir mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak bahşetmez. Taşınmaz üzerindeki kalıcı yapı, ağaç gibi bütünleyici parça niteliğindeki muhdesatların taşınmazın arzından ayrı bir mülkiyetinin olduğundan söz edilemez. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez. Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda verilecek kararın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama .//..alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması (6100 s.lı HMK 106/2 m) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararın bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re'sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir (HMK 114/1-h, 115 m.)Öğretide ve Yargıtay'ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir. Somut olaya gelince; eksikten getirtilen kayıt ve belgelere göre, ,taşınmazın bulunduğu yerde .... Büyükşehir Belediyesi tarafından kentsel dönüşüm çalışmalarının yapıldığı, ... ada ... parselin kentsel dönüşüm kapsamında kaldığı, Belediye tarafından düzenlenen hak sahipliği formunda davacıların miras bırakanı M. Ö.'ün hak sahibi olarak gösterildiği,1955 ve 1957 yıllarında M. Ö. tarafından Belediye'den tamir ve ilaveler hususunda inşaat izni alındığı, elektrik ve su aboneliklerinin davacılar adına düzenlendiği anlaşıldığından muhdesatın tespitinde davacıların hukuki yararı bulunduğunun kabulü gerekir. O halde; Mahkemece tarafların delillerinin eksiksiz olarak toplanması, kentsel dönüşüme ilişkin kayıt ve belgelerin getirtilmesi, tüm deliller değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmesi gerekmektedir.SONUÇ: Davacılar vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairenin 08.05.2014 gün 2013/.... Esas 2014/.... Karar sayılı bozma ilamının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nun Geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'nun 428. maddesi uyarınca değişik gerekçeyle BOZULMASINA, 52,40 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davacılara iadesine, 08.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.