Anasayfa / İçtihat / Yargıtay Karar No : 808 - Karar Yıl 2013 / Esas No : 10997 - Esas Yıl 2011





MAHKEMESİ :İş MahkemesiDavacı, Kurum işleminin iptaline, Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammından dolayı borcu bulunmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi. K A R A R1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,2-Dava, davacı şirkete ait "restoran işletmesi" işyerinde 26.11.2007 tarihinde .... Jandarma Komutanlığınca yapılan denetim sonrası düzenlenen tutanağa göre işyerinde kayıt dışı (12) sigortalı bulunduğu gerekçesiyle Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammından davacı şirketin sorumlu olmadığının (borcu bulunmadığının) tespiti istemine ilişkindir.Mahkemece, yazılı biçimde davanın kabulüne karar verilmiştir.Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun'un 79.maddesidir.İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde iş yeri kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür. İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin bu fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait iş yerinden Kuruma verilmesinden işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re'sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde hükümlerine göre tahsil olunur. Uygulamanın usul ve esasları altı ay içinde yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Fiilen veya iş yeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgiden ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edilen sigortalılara ait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca resen düzenlenir ve muhteviyatı sigorta primleri Kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilir.İşveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. İtiraz tahsilatı, durdurur. İtirazın reddi halinde, işveren kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Yetkili mahkemeye başvurulması prim borcunun tahsil ve takibini durdurmaz.Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde 80 inci maddenin prim borcuna ilişkin hükmü uygulanır.Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı şirkete ait ".... Karayolu 1.km. ...." adresinde bulunan "...." sicil numaralı restorant işletmesi işyerinin 01.06.1993 tarihinde yasa kapsamına alındığı ve yıl boyunca hizmet verdiği, restoran ve otel bölümünün faal, benzinlik bölümünün ise gayrifaal olduğu, 26.11.2007 tarihinde...l Jandarma Komutanlığınca yapılan denetim sonrası düzenlenen tutanağa göre işyerinde kayıt dışı (12) sigortalının çalıştığı ancak hizmet bildirimlerinin yapılmadığı gerekçesiyle Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen 18.845,38 TL prim ve 08.01.2008 tarihine kadar 3.133,25 TL gecikme zammının 23.01.2008 tarihinde davacı şirkete tebliğ edildiği, davacının 15.02.2008 tarihinde itiraz ettiği, 25.03.2008 tarihli kararla itirazın reddedildiği, doya kapsamında prim tahakkuk itiraz komisyonu kararının davacıya tebliğine dair belge bulunmamakla birlikte davanın 15.2.2008 tarihinde süresinde açıldığı anlaşılmaktadır.Jandarma Genel Komutanlığı 5018 sayılı Yasa'nın (I) sayılı cetvelinin 25'inci sırasında genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri aralarında sayılmış olup 506 sayılı Yasa'nın 79.maddesine göre Kurumun Sarıgöl Jandarma Komutanlığınca düzenlenen denetim tutanağına dayalı olarak re'sen prim tahakkuk yetkisi bulunmaktadır.506 sayılı Yasa'nın 79.maddesine dayalı olarak Kurumca yapılan prim ve gecikme zammı tahakkuku işleminin hukuka uygun olup olmadığının mahkemece değerlendirilebilmesi için sigortalının dava konusu işyerinde çalıştığı halde çalışmalarının Kuruma bildirilmediğinin yada eksik bildirildiğinin yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmesi gerekir. Mahkemece yapılacak yargılama sonunda; sigortalının çalışması fiilen veya iş yeri kayıtlarından ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden tereddüte yer bırakmayacak biçimde belirlenemez ise Kurumun prim tahakkuku işlemi hukuki dayanaktan yoksun hale geleceğinden Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammından davacı şirketin sorumlu olmadığına karar verilmelidirSomut olayda, sigortalı....'in 2925 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılık dosyasının getirtilmediği, işyerinde denetim yapması olağan olan diğer kamu kurumlarından (İlçe Tarım Müdürlüğü vd.) denetim tutanaklarının getirtilmediği ve bu tutanaklarda kayıt dışı çalışanlara dair herhangi bir tespit olup olmadığının araştırılmadığı, dönem bordrolarının tamamının (2006/6-2007/11.aylar) getirtilmediği, idari para cezalarının iptaline dair idare mahkemesi dosyalarının getirtilmediği, sigortalı çalışmaları tespit edilen kişilerin dışında bordro ve komşu işyeri tanıklarının dinlenmediği, işyerinde çalıştığı belirtilen kişilerin diğer sigortalılık statülerine ve bu statüye göre sigortalı sayılmalarını gerektiren faaliyetlerinin geçtiği il/ilçe ve işin niteleğine göre dava konusu işyerinde gerçekten çalışmalarının mümkün olup olmadığının ve Jandarma tarafından düzenlenen denetim tutanağını imzalayan...'ın personel müdürü sıfatıyla tutanağın altını imzaladığı ancak tanık beyanında işyerinde çalışmadığını ve yardımcı olmak için işyerinde bulunduğunu söylemesi karşısında tutanağı bu sıfatla imzalamasının hayatın olağan akışına uygun olup olmadığının kararda tartışılmadığı, işyerinden bildirilen vergi matrahına göre işyerinin kapsam ve kapasitesinin ve buna göre (12) işçiyi istihdam edebilecek işyeri veya ticari koşullar olup olmadığının araştırılmadığı, dönem bordroları incelenerek davaya konu çalışmaları belirlenen (12) sigortalı dışındaki diğer sigortalıların çalışmalarının dönemi ve niteliği belirlenerek (12) işçinin sürekli ya da kısmi zamanlı olarak çalışmalarını gerektirecek işyeri koşulları olup olmadığı yönünde bir araştırmanın da yapılmadığı ve böylece yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde sigortalıların çalışmalarının olup olmadığının belirlenmediği anlaşılmaktadır.Öte yandan Kurumun işvereni uyarması gerektiği, Kurumun yasa ve yönetmelikle belirlenen biçimde işlem yapmadan prim tahakkuk etmesinin yerinde olmadığına dair mahkeme gerekçesinin hukuki dayanağı da bulunmamaktadır. İşverenin hak ve yükümlülükleri yasa ve yönetmelik ile belirlenmiş olup denetimin amacı bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini denetlemekten ibarettir. Kurumun denetim yetkisini planlı ve etkin kullanması denetim görevinin amacına uygun ise de Kurumun bu yükümlülüğünü gereği gibi yerine getirmemesi işverene yasa ile getirilen yükümlülüklerinden kurtulma hakkı vermez.Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular çerçevesinde (12) sigortalının dava konusu işyerinde çalışıp çalışmadığının ve çalışma var ise sürekli ya da kısmi zamanlı olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yukarıda yazılı biçimde ayrıntılı inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma sonucunda yasal dayanaktan yoksun gerekçeyle yazılı biçimde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.O halde davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 23/01/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.