Anasayfa / İçtihat / Yargıtay Karar No : 2904 - Karar Yıl 2015 / Esas No : 25805 - Esas Yıl 2014





MAHKEMESİ :İş MahkemesiDavacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. K A R A RDava, davacının davalı işyerinde 15.6.1993-10.7.2007 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı işyerinde 15.6.1993-21.5.1997 tarihleri arasında ayda 3 gün olmak üzere 144 gün,21.11.1998-10.7.2007 tarihleri arasında ayda 3 gün olmak üzere 309 gün toplam olarak 453 gün çalıştığının tespitine karar verilmiştir.Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davacının tespit istemine konu dönemde sigortalı çalışmasının bulunmadığı, ilk defa sigortalı tescilinin 30.4.2008 tarihinde davadışı işyerinden Kuruma bildirlen çalışmasına istinaden yapıldığı, davalıya ait birden fazla işyeri tescil kaydının bulunduğu,bu işyerlerinden ... sicil nolu işyerinin 12.11.1990 tarihinde 506 Sayılı Yasa kapsamına alındığı ve halen faal olduğu,... sicil nolu işyerinin 3.10.2003 tarihinde anılan yasa kapsamına alınıp 22.3.2004 tarihinde kapsamdan çıkarıldığı,... sicil nolu işyerinin 11.10.2003 tarihinde yasa kapsamına alınıp 31.3.2004 tarihinde kapsamdan çıkarıldığı,....01 sicil nolu işyerinin 14.7.2001 tarihinde yasa kapsamına alınıp halen faal olduğu,... sicil nolu işyerinin 26.7.2004 tarihinde yasa kapsamına alınıp 26.12.2005 tarihinde kapsamdan çıkarıldığı,... sicil nolu işyerinin 23.11.2006 tarihinde yasa kapsamına alınıp halen faal olduğu, davalı şirketin inşaat malzemeleri ticareti faaliyetinden dolayı vergi kaydının 28.12.1993 tarihinde başladığı ve halen devam ettiği, davacının 21.5.1997-21.11.1998 tarihleri arasında askerlik görevini ifa ettiği, davalı işyerinde yükleme, taşıma işlerini yaptığını iddia eden davacı adına davalı işyerlerine ait bir kısım dönem bordrolarında rastlanmadığı, ancak dinlenen tanıkların bir kısmının davacının çalışmasını doğrularken, bir kısmının davacının piyasa hamalı olarak çalıştığını beyan ettikleri, davacının işbu dava tarihinden sonra müşteki sıfatı ile verdiği 19.12.2008 tarihli ifade tutanağına göre davalı şirkete ait işyerinde 1993-2007 yılları arasında hamal olarak çalıştığını beyan ettiği anlaşılmaktadır.Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa'nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.Somut olayda; davalı şirket adına tescilli bütün işyerlerine ait tespite konu bütün dönemleri kapsar dönem bordrolarının dosya arasına alınmadan ve re'sen tespit edilecek bordro tanıkları dinlenilmeden, bu itibarla davacının davalı işyerinde sürekli çalışan bir işçi mi yoksa serbest piyasa hamalı mı olduğu hiçbir tereddüte mahal bırakmayacak şekilde ortaya konulmadan eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.Mahkemece yapılacak iş; öncelikle davacının talep ettiği döneme ait dönem bordrolarını dosya arasına alarak re'sen tespit edilecek bordro tanıklarını dinlemek, gerektiğinde davalı işyerinde keşif yaparak; işyerinin kapsam ve kapasitesini belirleyerek işyerinde sürekli hamal çalıştırılmasının gerekli olup olmadığını tespit etmek, davalı tanığı olarak dinlenilen ve kendilerinin işyerinde hamallık yaptığını beyan eden tanıklar ile varsa başka hamalları da tespit ederek işyerinin hamallık işlerinin bu kişilerce karşılanıp karşılanamayacağını belirlemek, ayrıca davalı işyeri ile benzer işleri yapan komşu işyeri sahipleri ile bu işyerlerindeki çalışmaları kayıtlara geçmiş kişileri de dinleyerek davacının davalı işyerinden başka işyerinde de hamallık yapıp yapmadığını tespit etmek ve gerekiyorsa bu hususta zabıta araştırması yaptırmak, böylece toplanan deliller ışığında, davacının davalı işyerinde bir çalışan mı yoksa serbest piyasa hamalı mı olduğunu tespit ederek varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde bulundurulmadan, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ....'ne iadesine 19/02/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.