Anasayfa /
İçtihat /
Yargıtay Karar No : 13007 - Karar Yıl 2004 / Esas No : 6469 - Esas Yıl 2004
Mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki Alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü: Türkmenistan Devleti aleyhine yapılan ilamlı takip ile ilgili olarak, icra Müdürlüğünce talep üzerine Türkmenistan Büyükelçiliğinin iş Bankası Köroğlu-Ankara şubesindeki hesabına ve aynı devletin İstanbul Başkonsolosluğunun Denizbank Yeşilköy şubesindeki hesaplarına konan hacizlerin, ve aynı devletin uçakları üzerine haciz, muhafaza ve seferden menine ilişkin işlemlerin borçlu tarafından kaldırılması istemi ile ilgili olarak icra Mahkemesine yapılan şikayetin kabulüne icra Müdürlüğünün kararının kaldırılmasına karar verilmiştir. İİK.nun 82/1. maddesinde Devlet mallarının haczedilemeyeceği hükmü yer almış olup bu hüküm Türk devlet mallan için düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu hüküm yabancı devlet mallarını kapsamaz. Türk hukukunda ayrıca yabancı devlet mallarının cebri icra bağışıklığı hususunda yasal bir düzenleme mevcut değildir. Yargı bağışıklığı ve cebri icra bağışıklığı birbirinden farklıdır. Yargı bağışıklığı tesbit edilirken ihtilaf konusu hukuki ilişkinin veya işlemin niteliği veya amacı dikkate alınırken cebri icra bağışıklığının tesbitinde ihtilaf konusu ilişkiden ziyade cebri icraya konu olacak malın mahiyeti, kullanım biçimi dikkate alınmak zorundadır. Avrupa'daki devletlerin uygulamalarında yabancı devletin bir ticari faaliyeti ile ilgili olarak kullanılan malların cebri icra bağışıklığından yararlanmayacağı görüşü çoğunlukla kabul edilmektedir. Yabancı devlete ait olup ülkede bulunan diplomatik ve konsolosluk amaçları için kullanılmayan mallara taşınmazlara karşı cebri icra mümkündür. Örneğin yabancı devlet diğer devlet topraklarında bir ticari teşebbüs yürütür ve bu amaçla burada mallarıda varsa cebri icra mümkündür. Yabancı devletin demir yollarına ait vagonları, depoladığı tütünleri, yabancı devletin bir mahalli bankaya yatırılmış ticari teşebbüs için ayrılmış parası, yabancı bir devletin bir fert ile yaptığı sözleşme gereği bankaya teminat olarak yatırılan para, yabancı devletin ticari sahada ticari amaçla kullandığı uçakları, vs. gibi malları haczedilebilir. Türk Devletinin kabul ederek 20.5.1975 tarihinde onayladığı ve Türk Devleti ile Türkmenistan Devleti arasında 29.4.1994 tarihinde imzalanan "Diplomatik ilişkiler Üzerine Viyana Sözleşmesinin 22, 23 ve 24. maddeleri dikkate alındığında, amacın sadece elçiliğin veya konsolosluğun giderlerini ve işletme masraflarını karşılamak üzere tutulan yabancı bir devlete ait Büyükelçiliğin veya Konsolosluğun cari genel bir banka hesabı aleyhine bir takip ile ilgili olarak cebri icra uygulanamaz. Mahkemece şikayete konu banka hesabındaki paraların bu niteliği taşıyıp taşımadığı ilgili banka şubesinden araştırılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile bu paralar üzerindeki haczin kaldırılması doğru olmadığı gibi ticari sahada faaliyet gösteren uçakları ile ilgili olarak haciz. Muhafaza uygulaması ve seferden menine ilişkin yazıların kaldırılması isteminin reddine karar vermek gerekirken Viyana Sözleşmesinin 22. maddesinin yanlış yorumlanmak suretiyle buna ilişkin şikayetin kabulü de isabetsizdir. Sonuç : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK. 366 ve HUMK. 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 24.5.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.