Anasayfa / İçtihat / Yargıtay Karar No : 337 - Karar Yıl 2013 / Esas No : 22477 - Esas Yıl 2012





....Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Dava, davacının Ağustos/2000-1.9.2005 ile Mayıs/2007-28.11.2008 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde geçen çalışmaların geçerli olduğunun tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, yapılan araştırma neticesinde, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı ...'e ait işyerinde 11.09.2001-30.09.2004 tarihleri arasında her ay 24 gün olmak ve 18 yaşını doldurduğu 01.01.2004 tarihi sigorta başlangıcı kabul edilmek, bu tarih öncesindeki çalışmaların prim ödeme gün sayısında dikkate alınmak üzere, 15.08.2000-01.09.2005 ile 01.06.2007-08.11.2008 tarihleri arasında asgari ücretle ve hizmet akdiyle çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de, hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Zira, dosyada mevcut deliller sübut konusunda tam bir kanaat ortaya koymamaktadır. 506 sayılı Yasa’nın 3. maddesinin II/B bendine göre, “Özel Kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları...?? uygulanmamaktadır. Uyuşmazlık konusu dönemde yürürlükte bulunan ve 05.07.1977 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2089 sayılı Çırak Kalfa ve Ustalık Yasasının 4. maddesinde, bu kanuna tabi bir sanatı o sanat için düzenlenen tarih ve pratik öğrenim programına göre o işyerinde öğrenmek amacıyla bir çıraklık sözleşmesi ile bir işyeri sahibinin hizmetine giren kimsenin çırak olarak tanımlandığı; 16. Maddesinde ise, işyeri sahibi veya temsilcisinin çırak adayını çalıştırmağa başlamadan önce velisi veya kanuni mümessili ile üç örnek yazılı bir çıraklık sözleşmesi yapmağa mecbur olduğu; 20 maddesinde, sözleşmenin bir örneğinin ....., derneğe kayıtlı ise ilgili derneğe veya odaya vermek ve sicil numarasını alarak sözleşmeye yazmak zorunda olduğu./..-2- öngörülmüştür. Diğer taraftan bir kişiye çırak denilebilmesi için, o kimsenin durumunun bu özel kanunda çıraklar hakkında yapılan tarife ve nitelendirmeye uyması gerekir. Yani, taraflar arasındaki ilişkinin niteliği belirlenirken, başka bir ifade ile, davacının belirtilen tarihte çırak olup-olmadığına karar verilirken, çalışma ilişkisine bakılarak karar verilmelidir. Kişi işyerinde üretimle ilgili çalışmalara bilfiil katılıyor, meslek ve sanat eğitimi arka planda tutuluyorsa, bu durumda çıraklık ilişkisinden söz edilemeyecektir. Bu doğrultuda, Mahkemece, davanın kamu düzenini ilgilendirir bir dava olduğu, bu tür davalarda re’sen araştırma ilkesinin geçerli olduğu gözetilerek, davacının .... yazı cevabı gereği bir dönem gerçekten çırak olarak çalıştığı anlaşıldığından, tespit hükmü kurulurken davacının çıraklıkta geçen süreleri dışlanmalıdır.Kabule göre de, davacı vekilinin bilahare verdiği dilekçesiyle tespitini istedikleri sürenin sonunu 28.10.2008 olarak geri çektiği de nazara alınarak, taleple bağlı kalınarak çalışılan süreler tespit edilerek yeni bir karar verilmelidir. Mahkemece, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular birlikte gözetilerek, yapılacak araştırma ve inceleme sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar tesis edilmiş olması usul ve yasaya aykırı görülmüştür.O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli, hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...'ya iadesine, 17.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.