MAHKEMESİ : AKÇAABAT 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİTARİHİ : 17/06/2009NUMARASI : 2009/152-2009/219Taraflar arasında görülen davada;Davacı Hazine, tapuda davalıların miras bırakanı adına kayıtlı 41 parsel sayılı taşınmazın kıyı kenar çizgisi içinde kaldığını ileri sürerek, tapu iptal isteğinde bulunmuştur.Davalı taraf, davanın reddini savunmuştur.Davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar, Dairece; 5841 Sayılı Yasanın 2.maddesi ile 3402 Sayılı Yasanın 12.maddesinin 3.fıkrasına eklenen hüküm gereğince on yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği gözetilerek, davanın reddedilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, hükmüne uyulan bozma ilamı gereğince, davanın reddine karar verilmiştir.Karar, davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi .. ... raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.Dava, 3621 Sayılı Yasadan kaynaklanan tapu iptali isteğine ilişkin olup, davanın kabulüne ilişkin olarak verilen kararın Dairece, 5841 Sayılı Yasanın 2.maddesi ile 3402 Sayılı Yasanın 12.maddesinin 3.fıkrasına eklenen hüküm gereğince on yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği gözetilmek suretiyle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulduğu, mahkemece de bozmaya uyularak davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.Dosya içeriği ve, toplanan delillerden; tapulama çalışmaları sırasında, 3 sayılı parselin 1954 yılında 3.kişiler adına tespit edildiği, Akçaabat Gezici Arazi Kadastro Hakimliğinin, 15.9.1956 tarih, 28/184 sayılı kararı ile fenni bilirkişi krokisinde (a) harfi ile gösterilen 4308 m2 yerin kumluk niteliğiyle devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu anlaşıldığından Hazine adına tespitine karar verildiği; bu niteliğiyle sicile bağlanmasına yasal olanak bulunmamasına karşın 514 parsel altında 08.10.1957 tarihinde Hazine adına tescil edildiği, daha sonra dava dışı Türk Petrol ve Madeni Yağlar TAŞ.ne satıldığı; bilahare parsellenerek dava konusu 293 ada 41 parselin dava dışı kişiye temlik edildiği; en son keza satış suretiyle davalı adına kayıtlandığı; uzman bilirkişilerce düzenlenen rapor ve krokiye göre, taşınmazın tamamının 28.11.1997 tarih 5/3 sayılı İnançları Birleştirme Kararı uyarınca belirlenen ve 3621 Sayılı Yasanın 4.maddesinde tanımı yapılan kıyıda kaldığı görülmektedir.Saptanan bu olgular ve özetlenen delillerden, 3 Sayılı parselle ilgili görülen dava sonucunda 4308 m2 lik bölümünün kumluk vasfında olduğu belirlenmiş olmasına göre, bu niteliğiyle sicile bağlanmasına yasal olanak bulunmamasına karşın, sicil kaydı oluşturulmuş ise de, kaydın temelinin illetten yoksun olduğu bir başka söyleyişle yolsuz tescil sonucu oluştuğu, bu kayda hukuksal bir değer izafe edilemeyeceği, taşınmazın niteliği itibarıyle, kumluk olması nedeniyle bunu görerek satın alan kişinin sicile bağlanamayacağını bilmesi gerekmesine göre, iyiniyet kuralından yani Türk Medeni Kanununun 1023.maddesinin koruyuculuğundan da yararlanamayacağı açıktır.Esasen sözü edilen Gezici Arazi Kadastro Mahkemesinin tespit kararı, sicil oluşturulması kadastro tespitinden sonra gerçekleşen olaylardır .Davaya bu açıdan bakıldığında, 25.2.2009 tarihinde kabul edilerek 14.3.2009 günü yürürlüğe giren 5841 Sayılı Yasanın 2.maddesindeki 3402 Sayılı Kadastro Kanununun 12.nci maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen " Bu hüküm, iddia ve taşınmazın niteliğine yahut Devlet veya diğer kamu tüzel kişileri dahil, tarafların sıfatına bakılmaksızın uygulanır". Biçimindeki hükmü ile 3402 Sayılı Kanuna geçici 10 ncu madde eklenmesine dair 3. maddesi hükmünün olayda uygulanamayacağı açıktır.O halde, hak düşürücü süreden davanın reddi gerekir şeklindeki Dairenin bozma kararının maddi yanılgıya dayalı olduğu anlaşılmaktadır. Hemen belirtilmelidir ki, maddi yanılgıya dayalı bozma ilamlarına uyulması taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşturmaz. Kural olarak, mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak doğacağı kuşkusuz ise de, yukarıda açıklandığı üzere maddi yanılgının varlığı usuli kazanılan hakkı ortadan kaldırır.Ancak, Mülkiyet hakkı gerek Anayasa ve yasalarla iç hukuk yönünden, gerekse Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleri ile kabul edilmiş temel haklardandır. (Anayasa Md. 35/1, AİHS Ek Prot. 1-1). Türk Medeni Yasasının 683. maddesinde de bir şeye malik olan kimsenin hukuk düzeninin sınırları içerisinde o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisi belirtilmiş, malikin malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi her türlü haksız el atmanın önlenmesini de dava konusu edebileceği hüküm altına alınmıştır.Öte yandan, Yargıtay İçtihatları Birleştirme Hukuk Genel Kurulunun 28.11.1997 tarih 5/3 Sayılı Kararında da ifade edildiği gibi, kıyılar doğal nitelikleri itibariyle herkesin kullanımına açık, diğer taraftan da bu nitelikleri nedeniyle özel mülkiyet alanı dışında ve özel mülkiyete konu olamayacak yerlerdir. Kıyılar, herhangi bir tahsis işlemine gerek olmaksızın doğrudan doğruya herkesin serbestçe yararlanmasına sunulmuş sahipsiz kamu mallarıdır. Bunun sonucu; kıyının zamanaşımı yoluyla kazanılması, tapu sicili hükümlerine bağlı tutulması, haczedilmesi mümkün değildir. Kıyılar, bu özelliklerinden dolayı Anayasanın 43.maddesinde ayrı bir bölümde düzenlenmiş, düzenlemede yukarıda sayılan nitelikler vurgulanmıştır.Bilindiği ve yukarıda sözü edilen yasa ve sözleşmelerin hakkı tanımlayan maddelerini takip eden fıkralarda ifade edildiği gibi, mülkiyet hakkı da kamu yararının bulunduğu hallerde sınırlandırılabilir veya tamamen kaldırılabilir.Ne varki, bu sınırlandırma veya kaldırma gerçekleştirilirken; T.C.Anayasasının 90/5.maddesi ile iç hukukun üstünde sayılan AİHS. Hükümlerince AİHM tarafından oluşturulan 30.5.2006 tarih 1262/02 sayılı kararda ifade edildiği üzere; “… bir kişiyi mülkünden yoksun bırakan bir önlemin…”, “kamu yararına meşru bir amaç gütmesi gerektiği…”, bu önlem alınırken “… başvurulan yollar ve gerçekleştirilmesi amaçlanan hedef arasında makul bir oransallık ilişkisi olması gerektiği…”, kişinin “… kişisel ve haddinden fazla yük taşıma zorunda kalması halinde gerekli dengenin kurulamayacağı…” açıktır.Diğer bir anlatımla, kamu yararı ile mülkiyet hakkından kısmen veya tamamen yoksun bırakılan kişinin hakkı arasında makul, kabul edilebilir, hak ve adalet dengesini sağlayacak bir oranın kurulması asıldır.Bu arada, üzerinde durulması gereken konulardan biri de; çekişme yaratılan tapu kaydına bağlanan ve böylece kişi adına mülkiyet hakkı oluşturulan kıyı kapsamındaki yere ait tapunun niteliğinin belirlenmesidir.Devlet tarafından verilen, doğru esasa ve geçerli kayda dayalı tapu ile sağlanan mülkiyet hakkına değer verileceği kuşkusuzdur. Böyle bir yer kıyı kapsamında kalmakla, temel vasfı yani kamu malı olma niteliği değişmemekle birlikte, kişinin söz konusu tapuya dayalı hakkının yukarıda ifade edildiği gibi korunması gerekeceği muhakkaktır Aksi düşünce tarzının, devletin verdiği tapunun geçersizliğini ileri sürerek, hiçbir karşılık ödemeksizin iptalini istemesi, geçerli kayda dayalı mülkiyet hakkı ile bağdaşmayacağı gibi, devletin saygınlığını zedeler nitelikte bir tutum olacaktır. Bu durumda, kıyılar kamunun yararlanacağı yerlerden olup buralarda yukarda belirtilen nitelikte tapu kaydı oluşturulmuş ise tapunun iptalinde, Anayasanın 43., Tapu Kanununun 33., Kadastro Kanununun 16.maddesi gözönüne alınarak, kamu yararının bulunduğunun kabulü gerekir. Ancak, kişinin mülkiyet hakkı sona erdirilirken karşılıklı hak dengesinin sağlanması için mülkiyet hakkı sahibine tazmini nitelikte bir bedelin ödeneceği de kuşkusuzdur. Tazminatın nedeni yasa dışı bir işlemden değil, hak dengesinin sağlanmasından kaynaklandığından, taşınmazın tam değerini karşılaması da gerekli değildir. Bu düşünce, AİHM.’sinin bir kararında “…Ulusal hukuk ihlalin yol açtığı sonuçları tam olarak gidermeye imkan tanımıyorsa 41. madde AİHM.’ni uygun gördüğü adil bir tazminata hükmetmeye yetkili kılar…” şeklinde dile getirilmiştir.Hal böyle olunca, yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda somut olay incelendiğinde, kamu yararı nedeni ile, Hazine adına kumluk olarak tescilden gelen davalının tapusunun iptal edilmesinden dolayı, davalının ancak, tazminat talebinde bulunabileceği gözetilerek, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir.Davacının, temyiz itirazları bu nedenle yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan neden ötürü HUMK.'nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 18.1.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.